“Staat dat op punten, meneer?”
Punten zijn belangrijk. Voor alle betrokken partijen in een leerproces. Op een grote school als de onze worden dan ook nogal wat punten uitgedeeld. Maar staan we wel voldoende stil bij de manier waarop dat gebeurt?
Dit schooljaar gingen 13 collega’s uit de drie graden en uit verschillende vakgroepen samen met de 4 directieleden aan de slag als werkgroep. Verschillende concrete vragen, behoeftes en verzuchtingen van collega’s vormden het vertrekpunt voor de vergaderingen:
- Is de verhouding dagelijks werk – proefwerk wel de meest zinvolle?
- Heeft het zin om proefwerken te organiseren voor vakken van één lesuur?
- Spenderen we als school niet te veel kalenderdagen aan proefwerken?
- Evalueren we op een doordachte manier?
- …
We geven dagelijks punten. Het maakt deel uit van ons metier. Maar de manier waarop dat gebeurt moest misschien zelf eens geëvalueerd worden.
“Evaluatie moet immers sterk gekoppeld zijn aan de visie van een school, er als het ware uit voortvloeien.”
Evaluatie met visie
De vergaderingen met de werkgroep brachten meteen extra uitdagingen en nieuwe vragen aan het licht. Evalueren we niet te vaak op dezelfde manier? Beschouwen we evaluatie voldoende als een leermoment op zich? Al snel werd duidelijk dat de scope van de werkgroep een stuk breder werd.
We haalden er een expert bij: Tijs Rotsaert, oud-leerling van onze school en doctor in de pedagogie. Dr. Rotsaert doet onderzoek naar (alternatieve vormen van) evaluatie en schoof tijdens een brainstormsessie van de werkgroep mee aan tafel. “Laat ons beginnen bij het begin”, stelde hij voor. Evaluatie moet immers sterk gekoppeld zijn aan de visie van een school, er als het ware uit voortvloeien.
Uit de visie van het Bernarduscollege blijkt een duidelijke wens om het beste in al onze leerlingen naar boven te halen.
“Wij richten ons tot alle leerlingen, met accent op élk talent. […] We helpen alle leerlingen het beste in zichzelf te vinden.”
De eerste denkoefening bestond er dus in om ons evaluatiebeleid hierop af te stemmen. Waarom evalueren wij? Dat bleek niet zomaar in één zin samen te vatten. De werkgroep evaluatie kwam tot deze besluiten:
- We evalueren om leerlingen inzicht te laten krijgen in hun eigen leerproces.
- Via evaluatie laten we leerlingen hun leerproces in kaart brengen en bijsturen.
- We evalueren om leerlingen stap voor stap voor te bereiden op het hoger onderwijs.
- We evalueren met het oog op het geven van adequate feedback.
- Via evaluatie willen we het leerproces van de leerling opvolgen en bewaken.
- Via evaluatie willen we ons eigen didactisch handelen in vraag stellen en eventueel bijsturen.
- We verzamelen gegevens om op het einde van het jaar een gefundeerde beslissing te kunnen nemen.
- We betrekken via evaluatie de ouders bij het leerproces van hun kinderen.
- De ouders krijgen informatie over het behalen van de doelen met het oog op transparantie omtrent de eindbeslissing.
Anders evalueren
Tijdens een workshop lieten dr. Tijs Rotsaert en dr. Britt Adams ons kennismaken met alternatieve vormen van evalueren. Met hun onderzoeksgroep EduM@st, een onderdeel van de vakgroep Onderwijskunde van Universiteit Gent, zijn zij voortdurend op zoek naar innovatieve manieren van opleiden en evalueren. De werkgroep evaluatie kreeg opnieuw stof tot nadenken. Naast het klassieke systeem van toetsen en examens zijn er immers tal van mogelijkheden om op een zinvolle en doordachte manier te evalueren. Bovendien is er een enorme waaier van tools voorhanden. Portfolio’s, rubrics, peer evaluation, self assessment … noem maar op.
“Om onze leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op een steeds sneller veranderende wereld moeten we wel durven vernieuwen in de manier waarop we evalueren.”
Ons evaluatiebeleid anders bekeken
Maar hoe kunnen we dat dat concreet naar de onderwijspraktijk vertalen? Pasklare antwoorden liggen in deze context helaas niet zomaar voor het rapen. Want het heeft weinig zin om het huidige evaluatiesysteem helemaal overhoop te halen. We mogen het kind niet zomaar met het badwater weggooien. Wat ons wel duidelijk is: om onze leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op een steeds sneller veranderende wereld moeten we wel durven vernieuwen in de manier waarop we evalueren. Er werd dan ook beslist om een langer traject te lopen met de werkgroep evaluatie. Op die manier willen we op langere termijn een doordacht beleid uittekenen. Toch schuiven we niet zomaar alles op de lange baan. Het directieteam selecteerde een aantal ‘quick wins’ waar we als school al meteen mee aan de slag kunnen.
Wij hebben als werkgroep alvast een dosis self assessment achter de rug en de eerste stappen zijn gezet op een traject van een innovatief en doordacht evaluatiebeleid.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.